Schieten is wel het laatste dat je doet.
Afgelopen zomer las ik het boek van Frank Westerman 'De brug over de Tara'. Ik ben het beginnen te lezen nadat ik een dag aan het raften was geweest op de Tara- rivier in Montenegro waarbij ik de prachtige brug vanuit het water heb gezien. Ik werd 'geraakt' door het fantastische Montenegrijnse landschap, de mountains en de rivier de Tara en werd nieuwschierig naar de inhoud van dit boek.
Dit boek dat ik tijdens mijn afscheid van de basiseenheid Zuid, Regiopolitie Groningen, had gekregen is een tijdloos document over een van de grootste gevaren in het hedendaagse Europa: geweldsuitbarstingen op religieuze en etnische gronden. Hoe kon de Balkan in onze tijd in een brandhaard veranderen, terwijl de buitenwereld toekeek?
Als correspondent voor De Volkskrant reisde Frank Westerman van 1992 tot 1994 de frontlinies af. In de indringende stijl die ook zijn latere werk kenmerkt voert hij de lezer mee van het omsingelde Srebrenica naar de werkkamer van mevrouw Milosevic - die onder het portret van Tito dagdroomt van het Joegoslavië dat niet meer bestaat.
Ideologen van de Servische zaak bezweren hem dat ze in naam van het christendom strijden tegen 'het zwaard van de islam', dat via Kosovo en Bosnië steeds dieper in het hart van Europa zou doordringen. In een nieuw toegevoegde beschouwing houdt Frank Westerman deze en andere claims nog eens kritisch tegen het licht.
Prachtig boek en een absolute aanrader.
Een van deze strijders 'tegen het zwaard van de islam' was Željko Ražnatović (Brežice, 17 april 1952 – Belgrado, 15 januari 2000), beter bekend als Arkan (Servisch: Аркан). Arkan was een Montenegrijn en Servisch nationalist, die wegens oorlogsmisdaden in Den Haag aangeklaagd is. Hij werd beschuldigd van volkerenmoord en verdrijvingen in Bosnië en Herzegovina. Arkan was commandant van de paramilitaire groep Arkans Tijgers die in het voorjaar van 1991 opgericht werd uit hooligans van de Delije, supporters van Rode Ster Belgrado en elementen uit het criminele milieu. In 28 districten van Bosnië en Kroatië (onder andere in de plaatsen Vukovar, Bijeljina, Zvornik en Foča) wordt de groep voor oorlogsmisdaden verantwoordelijk gehouden.
Diepe angst alleen al voor de naam Arkan.
17/01/00. Hij was in het voormalig Joegoslavië een van de eersten die stelselmatig toepasten wat later eufemistisch 'etnische zuivering' genoemd ging worden....
De Britse regering beschuldigde hem ervan ook actief geweest te zijn in de Kosovo-oorlog. En niet alleen de Britse regering. Ik heb in Kosovo vele locals gesproken die over de oorlogsmisdaden van Arkan en z'n tijgers vertelden. Uiteraard is het hun eigen 'gekleurde' verhaal en waarheid maar het is een verhaal wat hier in de regio vanwege de vele vermisten nog steeds als 'pijn' gevoeld wordt. Dukagjini area was en is een Albanees bolwerk en omdat Arkan en z'n tijgers het bloed van de Albanezen wel konden drinken hadden ze daar hun zinnen op gezet. Tijdens de Kosovo oorlog acteerden de Servische overheid en Arkan en z'n tijgers zoals ze al vele jaren daarvoor hadden laten zien. Bombarderen van steden en dorpen, terugtrekken om daarna Arkan en z'n tijgers als ware doodseskaders het vuile werk te laten doen. Vanwege het bombardement trokken de meeste mannen en jongens weg van de huizen richting de Albanese grens om zich te aan te sluiten bij het UCK. ( Kosovo Bevrijdings Leger).
Achtergebleven families, vrouwen, kinderen en ouderen werden gescheiden en geld en sieraden werden afgenomen. Velen werden vermoord. en zijn nooit teruggevonden. Handelsmerk van Arkan was dat hij en z'n doodseskaders geen kogels maar 'messen' gebruikten voor hun 'heilige oorlog'. Arkan hing het Servisch ortodoxe geloof aan en werd voor zijn daden voor- en achteraf 'gezegend' voor zijn daden. Hij werd daarbij als afgezant van God gezien.
Zoals je kunt lezen in boven aangehaalde link werd Arkan er ook van beschuldigd roofovervallen en moorden begaan te hebben in Zweden, Italië, België en Nederland in de '70-er jaren. Bovendien zou hij actief zijn geweest in de drugshandel en als huurmoordenaar voor de Joegoslavische geheime dienst gewerkt hebben. In 1979 werd hij in Nederland gearresteerd na een overval op een juwelier, maar in 1981 wist hij te ontsnappen uit de Bijlmerbajes.
Deze arrestatie en ontsnapping worden ook beschreven in het boek van Frank Westerman:
Op een gegeven moment lijkt er in Amsterdam een eind te komen aan de rooftocht van Arkan als hij wordt ingerekend bij het stelen van een fiets. Afkomend op een alarmmelding van een juwelier in Amsterdam, zag de agent Theo Vaal een fietser voorbijsuizen, die werd achtervolgd door een 'mijn fiets, mijn fiets' roepende jongeman. Grijpen die vent, dacht Vaal. Hij zette de achtervolging in en wist aan de bagagedrager te gaan hangen. De fietsendief trok een revolver maar agent Vaal, een Jiu-Jitsu beoefenaar, draaide een arm op zijn rug, greep hem bij zijn nek, boog hem dubbel over een gietijzeren hekje en liet hem zo een tijdje boven het grachtenwater bungelen....'You are a very brave cop' had Arkan gezegd. 'Nobody dares to arrest me'..... De ontsnapping is al even fraai... Op 08 mei 1981 om 09.00 meldde het ANP dat de 29 jarige Joegoslaaf ZR ontsnapt was uit de Bijlmerbajes. 2 helpers gooiden tijdens het luchtuurtje een revolver ( een Magnum) over de gavangenismuur. ZR gristte het wapen van de grond, hield 2 bewakers onder schot en klom met hulp van zijn medegevangenen, die volgens de politie een menselijke toren vormden over de 5 meter hoge betonwand. Hij sprong in het water en vluchtte met zijn 2 helpers in een huurauto....
Omdat ik bij toeval de naam Theo Vaal herkende heb ik hierover destijds nog even contact gehad met deze Amsterdamse collega. De naam van Arkan gaat in Kosovo zo nu en dan nog steeds over tafel en omdat er diverse versies over de arrestatie van Arkan in Amsterdam rond gingen heb ik bijgaande link opgenomen zodat ook mijn collega´s van de Kosovo Police en Internationale Police Officers in de missie Eulex de juiste versie kunnen lezen.
'Kon of wilde hij me niet doden?' Januari 2000: de Servische oorlogsmisdadiger Arkan wordt vermoord, 21 jaar nadat een Amsterdamse politieman hem arresteerde en daarbij bijna het leven liet....
Waarom heb je hem op die brug eigenlijk niet doodgeschoten, is me weleens gevraagd Het zou de wereld veel leed hebben bespaard, dat weet ik. Maar ik wist destijds niet dat ik een zware misdadiger in handen had. Er was geen gelegenheid om mijn vuurwapen te gebruiken. En bovendien is schieten wel het laatste dat je doet.'
Bij het lezen van het artikel in de Volkskrant intrigeerde mij vooral de laatste zin. Schieten is wel het laatste dat je doet. Dat geldt gelukkig nog steeds voor dienders, of ze nu in Amsterdam, Groningen of Kosovo werken. Schieten is wel het laatste dat je doet. Het artikel in de Volkskrant is van januari 2000 en we moeten helaas constateren dat er veel veranderd is. Geweld tegen politiemensen en ander overheidspersoneel is de laatste jaren schrikbarend toegenomen. Niet alleen in Nederland maar ook in de rest van de wereld. Dat daarmee ook geweldstoepassing van de 'dienders' toeneemt is een logisch gevolg. Ik mag hopen dat we alert blijven en elkaar kritisch blijven volgen in het belang van de veiligheid van ons allemaal. Uitbannen van geweld is een illusie maar de doelstelling 'minder geweld' is het proberen meer dan waard.
In January 2000 kwam er een eind aan het leven van Arkan. In bijgaande link van BBC news is te lezen hoe er in die tijd over geschreven werd: http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/611826.stm
Arkan, death of a warlord: Special report. Thousands of mourners attended the funeral of assassinated Serbian paramilitary leader Zeljko Raznatovic 'Arkan' after he was gunned down in the lobby of a Belgrade hotel.
Waarom deze blog over Arkan. Omdat hij een rode draad vormt in een aantal ervaringen die ik dit jaar in Kosovo had. ( boek Frank Westerman, raften op rivier de Tara, arrestatie Arkan in Amsterdam door collega Theo Vaal, Arkans rol in de oorlog in Kosovo/ regio Dukagjini, mensen die hem hebben gekend en die er over verhaalden en het in de regio nog aanwezige bezit, landgoed en property.) Arkan stond voor de oorlog van 1999 in het algemeen bekend als afperser die met grote regelmaat bij grote bedrijven in Kosovo/ Peja langs ging om geld te innen voor 'veiligheid'. En diegene die niet met hem in zee ging verdween van het levenstoneel en de aardbodem... Ik heb een jaar geleefd in het na-oorlogse, Kosovo, waar de naam van Arkan nog steeds met een bepaalde 'schroom' en 'terughoudendheid' wordt uitgesproken. Geen 'angst' zo verzekerde me een inwoner van Peja/ Pec in Kosovo maar wel een naam met een 'nog levende' geschiedenis. Het verhaal wil dat Arkan in Kosovo meerdere huizen in bezit had en dat dit nog steeds 'zijn' bezit is. Vaak onbewoond en in na-oorlogse, vernielde en desolate staat. In Kosovo bestaat er nog heel veel van dit soort 'bezit' waarvan de eigenaren vaak Serven zijn en na de oorlog ( nog) niet zijn teruggekeerd. Maar omdat het eigendom is wordt het verder vaak voor wat betreft bewoning onaangeroerd gelaten. Zo is er ook in de nabijheid van Peja/ Pec in Kosovo een restant van een pand van Arkan. Een lokale Kosovaar wilde graag dit pand met mij bezoeken zodat ik het kon zien en fotograferen terwijl hij er over vertellen kon. Uiteraard heb ik deze kans niet laten lopen en ben ik ´op pad´ gegaan. Dat ik tijdens deze ´trip´ nog meer gevoed werd met de nog immer levende´verhalen´ over Arkan en zijn tijgers' laat zich raden. Daarnaast hoorde ik over het huwelijk in 1995 met de ook nu nog populaire 'Turbo-Folk'-zangeres Ceca, de 'Koningin van de Balkan' en dat hij bij verschillende vrouwen negen kinderen heeft. Ceca woont in Servie en staat pal achter het gedachtengoed van Servie in de kwestie met Kosovo en laat zich in Kosovo dan ook 'nauwelijks' zien.
Het landgoed en pand van Arkan. Nog duidelijk is de Ortodoxe stijl te herkennen. Het verhaal wil dat dit pand werd gebruikt als restaurant met danszaal en zwembad. Verder deed het dienst als 'huis van plezier' waar vooral de rijken en welgestelden gebruik van mochten maken. Pand is uiterlijk behoorlijk vernield en beschadigd vanwege de oorlog en de vernielingen daarna maar grote delen bevinden zich nog in redelijke en deugdelijke staat.
De vraag voor mij blijft staan of het verhaal van Arkan werkelijk geschiedenis is of dat de situatie in de Balkan nog steeds een van de grootste gevaren in het hedendaagse Europa is: geweldsuitbarstingen op religieuze en etnische gronden.' Met de huidige spanningen in Kosovo en dan vooral Mitrovica lijkt de spanning alleen maar weer toe te nemen. 'De brug over de Tara' is beschreven als een tijdloos document...en ik geloof dat het inderdaad zo is.
- Anka: Ook heel fijn dat je weer…
- Roelie: Wat een bijzonder verhaal.…
- Rob: Hoi Jack, Ik ken je persoonlijk…
- Peter-Jack Hiddema: Jack, Ik ben onder de indruk…
- anja: Niets meer aan toe te voegen....het…
Alle reacties »