Slimmer bekeuren

Blog  nav de recente beslissing in Nederland om de verkeersboetes weer te verhogen.

Verkeersveiligheid en hoge verkeersboetes...Gedragsverandering zit tussen de oren en niet in de portemonnee. Ook een topic in Kosovo.

Ik werk momenteel in Kosovo, Region Peja/ Pec voor de ‘ rule of Law mission Eulex ’.   Dagelijks ben ik verkeersdeelnemer en ervaar ik de gedragingen binnen het verkeer in Kosovo. Een kwestie van overleven zeg ik regelmatig en dat valt hier nog niet altijd mee. De laatste 2 maanden vielen er meer dan 20 doden als gevolg van verkeersongevallen. Veelal is de oorzaak een combinatie van factoren zoals:

1.       slecht rijgedrag ;

2.       slechte staat van  onderhoud voertuigen

3.       slechte staat van onderhoud wegen

Uiteraard zijn we met vele (mede) verantwoordelijke partijen  in landelijke gremia en met de plaatselijke Traffic Police druk doende ihkv maatregelen en voorstellen om de verkeersveiligheid in hier te vergroten. Ik zal de vele voorstellen voor verbetering niet op gaan sommen maar dat er veel winst te behalen is lijkt me evident.

Slecht rijgedrag is de belangrijkste factor die naar mijn mening de aandacht zou moeten hebben. Met elkaar zouden we alles op alles moeten zetten om iets aan gedragsverandering in het verkeer te doen. In Kosovo en daarbuiten. Want ook in het verkeer vervagen de grenzen en rijden we de hele wereld over. Gedrag in het verkeer is op vele manieren te beïnvloeden en in Nederland hebben we daar de mooiste voorbeelden van. Veel van deze voorbeelden zijn en worden ook in de nabije toekomst in landen als Kosovo geagendeerd. Dit uiteraard in relatie tot de economische haalbaarheid hiervan in deze vaak zeer arme landen.

Enkele van de gedragsbeïnvloedende maatregelen  zijn bestraffing met  intrekking rijbewijs, inbeslagname, strafpunten, rehabilitatie programma en uiteraard de geldboete. Naast al deze maatregelen zouden we gezamenlijk kunnen nadenken over nog meer ‘ slimme straffen’  zoals uitgebreide mogelijkheden/ bevoegdheden voor tijdelijke inbeslagnames van voertuigen en intrekking van rijbewijzen/ combinaties hiervan/  keuzes voor rehabilitatieprogramma’s in ruil voor snellere teruggave van voertuigen/ rijbewijzen/ straffen op maat / straffen naar inkomen/ verplichte educatie etc.

Naast ‘ slimmer bekeuren’  zouden we ook meer moeten investeren in educatie/ opvoeding van de verkeersdeelnemers. Educatie zit hem nu vaak in de fase vóór het behalen van het rijbewijs en daarna houdt het op. Van duurzaamheid is dus geen sprake. Verplichte opvoedingstrajecten als bijkomende straf voor met name jongere verkeersdeelnemers die ernstig fout verkeersgedrag hebben laten zien is een optie. Dit alles  om de motivatie voor gedragverandering te beïnvloeden. Gedrag van mensen is te ‘ sturen’  aan de hand van de voorwaarden: weten ( kennis/ inzicht), kunnen (vaardigheid/ faciliteiten) en willen ( motivatie).

Gedragsverandering in een vroeg stadium prioriteit geven in de vorm van verplichte verkeerseducatie op scholen en onderwijsinstellingen door integratie van handhaving en educatie. Dus de politiemensen weer voorlichting laten geven op scholen. GVT (Gericht Verkeers Toezicht) projecten zijn hiervoor uitstekend geschikt.

De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) heeft in een Factsheet in 2009 al eens prachtig het onderwerp ‘ Straffen in het verkeer’ wetenschappelijk beschreven. http://www.swov.nl/rapport/Factsheets/NL/Factsheet_Straffen_in_het_verkeer.pdf Het specifiek preventieve effect van straffen zoals ‘ de bekeuring’  is in tijd en recidive gering. Voor een optimaal effect van straffen is de motivatie van mensen en hun mogelijkheden van belang. De SWOV luistert bij  het vaststellen van haar programma naar haar  omgeving. Deze interactie met haar omgeving staat in de onderzoeken centraal. Lijkt me een uitstekend uitgangspunt voor iedereen die zich met het item verkeersveiligheid bezig houdt.

Zo verwijs ik als voorbeeld in dit kader ook graag naar de column van Marianne van den Anker in Binnenlands Bestuur waarin ze beschrijft hoe we met meer discretionaire bevoegdheden meer kunnen bereiken in gezamenlijkheid met onze omgeving. Vd Anker: Professionals op de werkvloer kunnen we het maar ten dele kwalijk nemen, dat het zo’n vaart niet loopt met het veranderen van menselijk gedrag. De ruimte die er is om omstandigheden mee te laten wegen wordt te weinig benut. In de wetenschap dat positieve bekrachtiging in combinatie met streng straffen effectief is, liggen nieuwe wegen open. Ons verkrampte bestel is toe aan lucht en eenvoud. http://www.binnenlandsbestuur.nl/home/all/opinie/discretionaire-ruimte.1801261.lynkx

Ik snap de onvrede van de vele collega’s over de verhoging van de verkeersboetes heel goed. Een stevige boete is oké en onderschrijf ik van harte maar het moet wel in verhouding staan met de gepleegde overtreding en andere misdrijven. De politiemensen verwoorden overigens niet alleen hun eigen mening maar die van een groot deel van haar omgeving, de burgers en dus de community. 

Bekeuren met verstand en slimmer bekeuren is iets wat ik al jaren predik. Gelukkig zien we de laatste jaren de kentering van aantallen bekeuringen naar zinvolle bekeuringen. Niet het middel maar het doel is heilig en daar draait het om in verkeersveiligheid.